Skip to main content

Η αξιοποίηση των εικαστικών στην εκπαίδευση μαθητών με αναπηρία Γ' έως ΣT' Δημοτικού


Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής
Η εγγραφή σε αυτό το μάθημα γίνεται μόνο μετά από πρόσκληση

Δυνατότητα εγγραφής και παρακολούθησης

H εγγραφή στο μάθημα είναι δωρεάν και αποκτάτε πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό του μαθήματος!


Σχετικά με το μάθημα

Το μάθημα αποσκοπεί στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και όλων των ενδιαφερόμενων για την αξιοποίηση των τεχνών κατά την εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία μαθητών/τριών με ή χωρίς αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες υπό το πρίσμα της ενταξιακής εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο ανάπτυξης προσβάσιμου εκπαιδευτικού υλικού επιχειρείται ο σχεδιασμός εκπαιδευτικού περιεχομένου με εικαστικές δραστηριότητες, εικαστικές εκπαιδευτικές δράσεις, ασκήσεις και projects για μαθητές/τριες με αναπηρία. Οι εικαστικές δραστηριότητες εξοικειώνουν τα παιδιά με όλους τους τομείς των εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών, όπως ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, κεραμική, γυψοτεχνία, κινούμενο σχέδιο, χαρτοδιπλωτική κ.ά. και ταυτόχρονα καλλιεργούν δεξιότητες, προσεγγίζουν γνωστικά αντικείμενα με εναλλακτικό τρόπο και υλοποιούνται στόχοι του Προγράμματος Σπουδών, καθώς με άξονα την αισθητική αγωγή, στις δραστηριότητες διαπλέκονται περιεχόμενα και στόχοι άλλων διδακτικών γνωστικών αντικειμένων. Παράλληλα με τις ατομικές ασκήσεις προτείνονται διαθεματικά σχέδια εργασίας, εργασίες είτε συνθετικές είτε ομαδικές που συνδέουν την τέχνη με τα άλλα γνωστικά αντικείμενα του σχολικού προγράμματος, με στόχο την αυτενέργεια και την ενεργό συμμετοχή των μαθητών/τριών με αναπηρία/μαθησιακές δυσκολίες. Οι εικαστικές δραστηριότητες που προτείνονται λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τις δεξιότητες που αναπτύσσει η κάθε υπο-ομάδα βάσει των ιδιαιτεροτήτων και των χαρακτηριστικών της εκάστοτε αναπηρίας Η τέχνη είναι πρόσφορο μέσο διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης. Σήμερα στην εκπαίδευση χρησιμοποιούμε τον όρο Εικαστικές Τέχνες με ευρύτερο περιεχόμενο που αγκαλιάζει πλέον όλες τις τέχνες και σίγουρα και τα νέα μέσα. Δεν υπάρχουν περιορισμοί και σύνορα ανάμεσα στους τομείς, καλλιτεχνικούς ή άλλους, που δύνανται να αλληλοσυμπληρώνονται χωρίς απαγορεύσεις και με μεγάλη ευελιξία στη χρήση απτών ή ψηφιακών υλικών, καθώς και στη γραμμική χρονολογική προσέγγιση των καλλιτεχνικών κινημάτων. Στη σύγχρονη αυτή προσέγγιση της εικαστικής αγωγής, εξαιρετικά ευεργετική για την καλλιτεχνική εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία, η υφαντική συναντά το βίντεο, το animation την πλαστελίνη, η αγιογραφία συνδιαλέγεται με το κίνημα του εξπρεσιονισμού και η νοηματική γλώσσα πραγματώνεται με τη μαγειρική και μαθαίνεται μέσω της τέχνης της φωτογραφίας. Προτείνονται εικαστικές δραστηριότητες όπου, για παράδειγμα, η εκμάθηση των χειρομορφών της ελληνικής νοηματικής γλώσσας πραγματώνεται με την κατασκευή μπισκότων στα σχήματα των χειρομορφών ή/και οι συντακτικές δομές της νοηματικής κατανοούνται νοητικά με ζωγραφική απόδοση των χειρομορφών και των συνδεδεμένων νοημάτων σε ομαδικό έργο, το οποίο χρησιμοποιείται ως εκπαιδευτικό εργαλείο και στο μάθημα της Γλώσσας. Στην περίπτωση, για παράδειγμα, τυφλών μαθητών/τριών προτείνεται εικαστική άσκηση sound-art, στην οποία οι συμμετέχοντες/ουσες προσεγγίζουν το περιβάλλον και τη φύση συλλέγοντας και καταγράφοντας ακουστικές εμπειρίες τις οποίες θα επεξεργαστούν ψηφιακά. Στον σχεδιασμό συμπεριλήφθηκε η ιδέα της δυνατότητας να χρησιμοποιηθούν οι ασκήσεις εκτός της συγκεκριμένης ομάδας μαθητών/τριών με αναπηρία και από μαθητές/τριες με άλλη αναπηρία ή από μαθητές/τριες χωρίς αναπηρίες, βάσει της έννοιας της συμπερίληψης και των πολλαπλών μορφών πρόσβασης ανά άσκηση. Στην περίπτωση που οι εικαστικές διδακτικές προτάσεις θα χρησιμοποιηθούν σε τάξη γενικής εκπαίδευσης όπου φοιτά μαθητής/τρια με αναπηρία, θα δοθεί η δυνατότητα σε όλους τους/τις εμπλεκόμενους/ες στην εκπαιδευτική πράξη να εξοικειωθούν με τον πλέον δημιουργικό τρόπο με την έννοια της αναπηρίας μέσω της εικαστικής γλώσσας. Πιο συγκεκριμένα, οι εικαστικές δράσεις προσεγγίζουν:
1. Στόχους που επικεντρώνονται στη λέξη «εαυτός», συμπεριλαμβάνοντας την αυτο-κατανόηση, αυτο-εξέλιξη, αυτογνωσία, αυτοεκτίμηση, αυτο-εξερεύνηση, αυτο-αποδοχή, αυτο-υπόληψη, αυτο-εμπιστοσύνη και αυτο-έκφραση.
2. Στόχους σχετικά με τη βελτίωση δεξιοτήτων, όπως η γλώσσα, οι σωματικές δεξιότητες ή η επαυξημένη χρήση των αισθήσεων.
3. Στόχους αναφορικά με τις γνωστικές δεξιότητες, όπως παραδείγματος χάριν το σκέπτεσθαι σε τακτική ακολουθία, η προαγωγή της διανοητικής σαφήνειας, η αύξηση της διάρκειας της συγκέντρωσης, η ενίσχυση της λειτουργίας επίλυσης προβλημάτων, η διδασκαλία βασικών γνώσεων περί δράματος και βασικών αρχών της γλώσσας, οι μαθησιακές έννοιες.
4. Στόχους που αναφέρονται ειδικά στη δημιουργικότητα. Η τέχνη θεωρείται ένας τρόπος πιο άμεσης προσέγγισης που δίνει έμφαση περισσότερο στη διαδικασία παρά στο αποτέλεσμα.
5. Στόχους αναφορικά με τη συνεργασία. Ειδικά για τα παιδιά με αναπηρία θεωρήθηκε εξαιρετικά ευεργετική η συνεργασία στην επίλυση προβλημάτων, η ενδυνάμωση των σχέσεων ανάμεσα σε συμμαθητές/τριες και η κοινωνική αλληλεπίδραση.
6. Στόχους προώθησης της συμπερίληψης.
7. Στόχους αναφορικά με την τέχνη ως μέσον για την προσέγγιση της λογοτεχνίας και άλλων μορφών τέχνης και διδασκαλίας άλλων μαθημάτων (π.χ. Ιστορία, Γλώσσα, Μελέτη Περιβάλλοντος).
8. Στόχους αναφορικά με την τέχνη ως μέσο πληροφόρησης του κοινού για τα άτομα με αναπηρία και ως μέσο αλλαγής των αντιλήψεών του.
9. Στόχους σχετικά με τις τέχνες ως δυνατότητα επαγγελματικής σταδιοδρομίας.


To υλικό αυτό απευθύνεται:

  • Σε εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
  • Σε γονείς και άλλους ειδικούς επιστήμονες που ασχολούνται με την εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία


Στόχοι

  • Η υποστήριξη του έργου των εκπαιδευτικών και της μαθησιακής διαδικασίας με την παροχή κατάλληλου υλικού και γνώσεων για την υλοποίηση στόχων του Π.Σ.

  • Η προώθηση της ισότητας στην εκπαίδευση μέσω της δημιουργίας ίσων ευκαιριών συμμετοχής και ανάπτυξης βασικών δεξιοτήτων μαθητών με με και χωρίς αναπηρία.

  • Η υποστήριξη γονέων ή και άλλων εμπλεκομένων στην εκπαίδευση μαθητών με αναπηρία.
  • Συμφιλίωση με την αναπηρία μέσω της Τέχνης

  • Η σύνδεση των εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών με άλλα γνωστικά αντικείμενα.


Το μάθημα με μια ματιά - Συνοπτική παρουσίαση

Εδώ μπορείτε να δείτε τις ενότητες και υποενότητες του μαθήματος καθώς και το περιεχόμενό του συνοπτικά

Ενότητες του Μαθήματος

Ενότητες του Μαθήματος

Συνοπτική Παρουσίαση του Μαθήματος

Συνοπτική Παρουσίαση του Μαθήματος

Παρουσίαση του Μαθήματος

Παρουσίαση του Μαθήματος


Προαπαιτούμενα

Δεν υπάρχει κάποιο βασικό προαπαιτούμενο για την παρακολούθηση του μαθήματος. Το μάθημα είναι ελεύθερο για όλoυς και όλες τους εμπλεκόμενους και εμπλεκόμενες στην εκπαιδευτική και μαθησιακή διδασκαλία, φοιτητές, ερευνητές, γονείς.


Διαδικασία παρακολούθησης του μαθήματος

Οι ενότητες του μαθήματος θα εμφανίζονται σταδιακά σε εβδομαδιαία βάση. Για τη μετάβαση σε μία ενότητα απαιτείται η μελέτη της προηγούμενης. Οι ερωτήσεις αξιολόγησης είναι διαθέσιμες με την ολοκλήρωση της μελέτης της ενότητας με την οποία συνδέονται. Το ερωτηματολόγιο αποτίμησης συμπληρώνεται μετά την ολοκλήρωση και της τελευταίας ενότητας του μαθήματος. Η συμπλήρωσή του είναι απαραίτητη για την ανατροφοδότηση σχετικά με το μάθημα αλλά και για την έκδοση της βεβαίωσης.


Ειδική Εμπειρογνώμονας - Συγγραφέας του μαθήματος

Ουρανία Αναστασιάδου

Ουρανία Αναστασιάδου Med, PhD
Εικαστικός Ε.Ε.Π. Τμήματος Εικαστικών Τεχνών της Α.Σ.Κ.Τ.

Βιογραφικό

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, από όπου αποφοίτησε με «Άριστα». Πραγματοποίησε με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. μεταπτυχιακές σπουδές στο Gallaudet University των Η.Π.Α. και απέκτησε προδιδακτορικό τίτλο σπουδών (Advanced Master in Education: Deafness). Είναι ενεργή εικαστικός και εργάζεται ως Ε.Ε.Π. στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών. Επίσης, είναι η επιστημονική υπεύθυνη και ιδρύτρια της Μονάδας Προσβάσιμης Εκπαίδευσης για τους Φοιτητές και Αποφοίτους με Αναπηρία/Χρόνιες Παθήσεις/Μαθησιακές Δυσκολίες της Α.Σ.Κ.Τ.. Στα πλαίσια των δράσεων της Μονάδας συνεργάζεται με πολλούς εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς φορείς και μουσεία πραγματοποιώντας εκπαιδευτικά προγράμματα. Έχει συμμετάσχει σε πλείστα ευρωπαϊκά προγράμματα ως επιστημονική συνεργάτις. Είναι ιδρυτικό μέλος του Σωματείου Διερμηνέων Ε.Ν.Γ. και το 1999 διετέλεσε καλλιτεχνική διευθύντρια του 1ου Φεστιβάλ Κωφών. Ασχολείται ερευνητικά με τη διδακτική της τέχνης σε άτομα με αναπηρία, με ζητήματα προσβασιμότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και με τις σύγχρονες πρακτικές ανάπτυξης εικαστικού έργου που άπτονται της έννοιας της αναπηρίας και της ετερογένειας.


Δωρεάν Παρακολούθηση

H παρακολούθηση του μαθήματος είναι δωρεάν και αποκτάτε πρόσβαση σε όλο το υλικό του μαθήματος (βιντεοδιαλέξεις, ασκήσεις και εργασίες).


Βεβαίωση Παρακολούθησης

Για να λάβετε βεβαίωση παρακαλούθησης πρέπει να έχετε ολοκληρώσει με επιτυχία τις ερωτήσεις αξιολόγησης του μαθήματος και ο τελικός μέσος όρος της βαθμολογίας του συνόλου των ενοτήτων πρέπει να είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 60%. Τις βεβαιώσεις επιτυχούς παρακολούθησης του μαθήματος θα τις παραλάβετε από το Μητρώο του ΙΕΠ μετά την ημερομηνία λήξης του μαθήματος, η οποία αναγράφεται στην παρούσα καρτέλα, κατόπιν σχετικής ανακοίνωσης στο πεδίο Νέα της πλατφόρμας iepx.


Συχνές Ερωτήσεις

Τι έκδοση περιηγητή ιστού (browser) μπορώ να χρησιμοποιήσω?

Η πλατφόρμα Open edX platform λειτουργεί καλύτερα με τις τελευταίες εκδόσεις Chrome, Firefox ή Safari, ή με τον Internet Explorer έκδοσης και πάνω.

Δείτε τη λίστα με τους υποστηριζόμενους περιηγητές για τις πιο πρόσφατες πληροφορίες.

  1. Κωδικός Μαθήματος

    ΠΕ3.8.1-2_Α_ΦΑΣΗ_ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
  2. Εναρξη Μαθημάτων

  3. Λήξη Μαθημάτων