Skip to main content

Η διδασκαλία της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΕΝΓ) ως πρώτη γλώσσα για την Δ' Δημοτικού


Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής
Η εγγραφή σε αυτό το μάθημα γίνεται μόνο μετά από πρόσκληση

Δυνατότητα εγγραφής και παρακολούθησης

H εγγραφή στο μάθημα είναι δωρεάν και αποκτάτε πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό του μαθήματος!


Σχετικά με το μάθημα

Το παρόν προσβάσιμο ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό για κωφούς και βαρήκοους μαθητές/τριες αφορά στην εκμάθηση της ΕΝΓ για την Δ΄ Δημοτικού. Με τη χρήση του παρόντος υλικού επιδιώκεται η πρόσβαση των μαθητών/τριών με προβλήματα ακοής σε υψηλής ποιότητας εκπαίδευση, λαμβάνοντας υπόψη: (α) τη Διεθνή σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (Ν. 4074/11-4-2012), (β) τη διακήρυξη του Παρισιού, (γ) τις αρχές του καθολικού σχεδιασμού για τη μάθηση (Universal Design for Learning - UDL) και (δ)τις αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας.
Το υλικό αποτελεί ένα μεθοδολογικό, διδακτικό οδηγό για την διδασκαλία της ΕΝΓ στα πλαίσια της δίγλωσσης εκπαίδευσης και αποτελεί μια προσπάθεια δημιουργίας διδακτικού υλικού για τη διδασκαλία της ΕΝΓ, εφαρμόζοντας τους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου https://www.prosvasimo.gr/docs/pdf/Analytika-Programmata-Eidikhs-Agwghs-kaEkpaideushs/A.P.S.-EllhnikhsNohmatikhs-Glwssas.pdf (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 2004).
Είναι ένα διδακτικό εργαλείο το οποίο εμπεριέχει ένα σύνολο διδακτικών σεναρίων, σχεδίων διδασκαλίας με συγκεκριμένη στοχοθεσία για την εκμάθηση της ΕΝΓ ως πρώτης γλώσσας, δίνοντας έμφαση στην παρουσίαση και στην κατανόηση ενός συνόλου γραμματικών και συντακτικών φαινόμενων. Ακολουθώντας την φιλοσοφία της διδασκαλίας της πρώτης γλώσσας στα ακούοντα παιδιά τα οποία, φτάνοντας στην σχολική ηλικία αφού έχουν ήδη αναπτύξει την πρώτη τους γλώσσα με τη μορφή του προφορικού λόγου, διδάσκονται συστηματικά ελληνικά δυο ώρες ημερησίως με στόχο την αφομοίωση της γραμματικής και την απόκτηση μεταγλωσσικών δεξιοτήτων -να μπορώ να μιλώ με τη γλωσσά μου για την γλώσσα μου-, επιδιώκεται αντίστοιχα τα κωφά παιδιά να αποκτήσουν την ικανότητα να εμβαθύνουν στη εκμάθηση της ΕΝΓ, αποκτώντας καλή γνώση των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων της και αναπτύσσοντας επαρκείς μεταγλωσσικές δεξιότητες για τη γλώσσα τους.
Για την παρουσίαση και την εκμάθηση των κανόνων της ΕΝΓ, α) αναπτύχθηκαν κατάλληλα νοηματικά κείμενα και φράσεις από φυσικούς νοηματιστές, β) χρησιμοποιήθηκαν έτοιμα κείμενα από την υπάρχουσα βιβλιογραφία της ΕΝΓ. Όλα τα κείμενα επιλέχθηκαν ή δημιουργήθηκαν προκειμένου να εξυπηρετούν τους στόχους του ΑΠΣ για την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, σε συνδυασμό με ένα σύνολο μεθοδικά σχεδιασμένων δραστηριοτήτων που παρουσιάζονται βήμα- βήμα με στόχο οι μαθητές/τριες να εστιάζουν κάθε φορά σε ένα συγκεκριμένο γραμματικό φαινόμενο, να το αφομοιώσουν και να εμβαθύνουν σε αυτό.
Δείτε εδώ την ψηφιακή μορφή του μαθήματος, εμπλουτισμένο με ψηφιακές εφαρμογές και βίντεο, που καλύπτουν τις θεματικές ενότητες.
Στο υλικό περιγράφεται το θεωρητικό πλαίσιο και περιλαμβάνονται τα διδακτικά εργαλεία και οι ενότητες στις οποίες περιέχονται εξελικτικά συγκεκριμένοι στόχοι και προτείνονται ενδεικτικές δραστηριότητες για τη διδασκαλία της ΕΝΓ.
Συγκεκριμένα το μάθημα αποτελείται από 6 ενότητες, μια ενότητα που αφορά τη φωνολογική δομή της ΕΝΓ, δύο ενότητες που αφορούν στην εκμάθηση ενός συνόλου μορφολογικών κανόνων της ΕΝΓ, μια ενότητα για την συντακτική δομή της ΕΝΓ και δύο ενότητες που αφορούν την επαφή με την κοινότητα των Κωφών και την κουλτούρα της ΕΝΓ, καλύπτοντας όλα τα γλωσσολογικά επίπεδα της φωνολογίας, της μορφολογίας, της σύνταξης, της σημασιολογίας και της πραγματολογίας.
Tο μάθημα εμπλουτίζεται με ψηφιακές εφαρμογές και βίντεο που καλύπτουν τις θεματικές ενότητες.


To υλικό αυτό απευθύνεται:

  • Στο σύνολο των εκπαιδευτικών της γενικής και της ειδικής εκπαίδευσης που διδάσκουν κωφούς και βαρήκοους μαθητές/τριες


Στόχοι

  • να κατανοούν και να χρησιμοποιούν σωστά τους βασικούς φωνολογικούς κανόνες σύνθεσης των νοημάτων, και συγκεκριμένα αυτούς που αφορούν στις παραμέτρους της κίνησης, του προσανατολισμού και της έκφρασης του προσώπου για το σχηματισμό νοημάτων της ΕΝΓ,

  • να κατανοούν και να χρησιμοποιούν τις τρεις νοητές γραμμές χρόνου α. μπροστά, από αριστερά προς τα δεξιά, β. δίπλα στο σώμα του νοηματιστή και γ. από κάτω προς τα πάνω,

  • να εντοπίζουν, να διακρίνουν και να χρησιμοποιούν σωστά διαφορετικές κατηγορίες ρημάτων, νοήματα που αναφέρονται σε μια ενέργεια, μια πράξη, ένα γεγονός, ασκούμενοι στις αλλαγές που χρειάζονται να γίνουν σε αυτά ως προς το χώρο, την κατεύθυνση και τον προσανατολισμό και τον τρόπο που γίνεται κάτι για να δηλώσουν επιπλέον πληροφορίες,

  • να κατανοούν και να χρησιμοποιούν σωστά το νοηματικό χώρο με γραμματική σημασία και τη λειτουργία του βλέμματος ως μη χειροκινησιακού δείκτη για τη δήλωση του υποκειμένου και του αντικειμένου στη νοηματική φράση, και την προοπτική θέασης του νοηματιστή για την περιγραφή μιας εικόνας,

  • να κατανοούν και να αρχίσουν να αξιοποιούν κάποιες τεχνικές για την ανάπτυξη αφηγηματικών κειμένων ή κειμένων που μεταφέρουν πληροφορίες,

  • να διακρίνουν διαφορετικούς τύπους κειμένου και να ασκούνται στην ανάπτυξη αφηγήσεων και διαλόγων σε επίσημες και ανεπίσημες περιστάσεις, αναπτύσσοντας τις αφηγηματικές τους ικανότητες και αξιοποιώντας τις κατάλληλες αφηγηματικές τεχνικές,

  • να εξοικειωθούν με νοηματικά κείμενα κωφών αφηγητών, λογοτεχνών και ποιητών και να ανακαλύψουν τον πλούτο της ΕΝΓ,

  • να εξοικειωθούν με την ιδέα της ύπαρξης διαφορετικών νοηματικών γλωσσών από χώρα σε χώρα, της ύπαρξης διαλεκτικών διαφορών της ΕΝΓ και των υφολογικών διαφορών από νοηματιστή σε νοηματιστή.


Το μάθημα με μια ματιά - Συνοπτική παρουσίαση

Εδώ μπορείτε να δείτε τις ενότητες και υποενότητες του μαθήματος καθώς και το περιεχόμενό του συνοπτικά

Διαμόρφωση ταυτότητας Κωφών

Ενότητες του Μαθήματος
Ενότητες του Μαθήματος

Συνοπτική Παρουσίαση του Μαθήματος
Συνοπτική Παρουσίαση του Μαθήματος


Προαπαιτούμενα

Επιθυμητή η γνώση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας.


Εκτιμώμενος χρόνος μελέτης: 70 ώρες.

Στις εκτιμώμενες ώρες μελέτης του μαθήματος, όπως αναφέρονται στο σχετικό πεδίο, συμπεριλαμβάνεται και η απαιτούμενη διαδικασία αναστοχασμού, αλληλοεπίδρασης μεταξύ του περιεχομένου των διαφορετικών ενοτήτων και επανεξέτασης αυτών προκειμένου να συμπληρωθεί και το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης.
To περιεχόμενο των μαθημάτων θα είναι διαθέσιμο σταδιακά με βάση τον εκτιμώμενο χρόνο μελέτης. Η συμπλήρωση των ερωτήσεων αυτοαξιολόγησης προτείνεται να γίνεται σταδιακά κατόπιν αναστοχαστικής μελέτης προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της επιμόρφωσης.
Η συμπλήρωση τους ερωτηματολογίου αποτίμησης του μαθήματος αποτελεί το τελευταίο στάδιο και προϋποθέτει την ενδελεχή μελέτη του υλικού του μαθήματος, υπό το πρίσμα των εκτιμώμενων ωρών που αναφέρονται, προκειμένου αφενός να απαντηθούν οι ερωτήσεις και αφετέρου το ερωτηματολόγιο να επιτελέσει το σκοπό του.
Ως εκ τούτου το ερωτηματολόγιο αποτίμησης θα είναι διαθέσιμο με την ολοκλήρωση της μελέτης όλων των ενοτήτων του μαθήματος.


Ειδική Εμπειρογνώμονας - Συγγραφέας του μαθήματος

Μαριάννα Χατζοπούλου

Δρ. Μαριάννα Χατζοπούλου
Ειδική Παιδαγωγός
Ψυχογλωσσολογία ΕΝΓ

Βιογραφικό

Η Μαριάννα Χατζοπούλου γεννήθηκε στην Εύβοια το 1965. Το 1985 ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και το 1985-1986 εξειδικεύτηκε στην εκπαίδευση των κωφών παιδιών. Το 1996 πήρε το δεύτερο πτυχίο της από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ). Έχει αποκτήσει διδακτορικό τίτλο στο πεδίο της ψυχογλωσσολογίας, στην κατάκτηση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας από το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, Τομέας Γλωσσολογίας, Τμήμα Νοηματικής Γλώσσας.
Έχει δουλέψει για το ΥΠΠΕΘ στα σχολεία Κωφών και Βαρηκόων στην Αθήνα, σε ΚΕΔΔΥ, στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, στο τμήμα Ειδικής Αγωγής και τον Δεκέμβριο του 2017 ανέλαβε Αναπληρώτρια Προϊσταμένη στο ΚΕΔΔΥ Β Αθήνας. Από το Νοέμβριο του 2018 είναι Προϊσταμένη του 2ου Κ.Ε.Σ.Υ. Β Αθήνας. Έχει διδάξει στο Πρόγραμμα Μετεκπαίδευσης Ειδικής Αγωγής του ΤΕΑΠΗ, του Πανεπιστημίου Αθηνών (1996-2009), στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Ανθρώπινα Δικαιώματα» κατεύθυνση ειδικής αγωγής του ΤΕΑΠΗ, του Πανεπιστημίου Αθηνών (2000-2007) και σε πολλά άλλα προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων και επιμόρφωσης εκπαιδευτικών.
Έχει κάνει εισηγήσεις σε ευρωπαϊκά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει γράψει μία μονογραφία στα αγγλικά με τίτλο “Acquisition of reference to self and others in Greek Sign Language, From Pointing Gesture to Pronominal Pointing”. Έχει δημοσιεύσει σε ελληνικά περιοδικά και βιβλία. Τον Φεβρουάριο του 2010, δημοσίευσε μαζί με το Β. Κουρμπέτη, το βιβλίο «Μπορώ και με τα Μάτια μου, Εκπαιδευτικές προσεγγίσεις και πρακτικές για κωφούς μαθητές», στις εκδόσεις Καστανιώτη.


Δωρεάν Παρακολούθηση

H παρακολούθηση του μαθήματος είναι δωρεάν και αποκτάτε πρόσβαση σε όλο το υλικό του μαθήματος (βιντεοδιαλέξεις, ασκήσεις και εργασίες).


Βεβαίωση Παρακολούθησης

Για να λάβετε βεβαίωση παρακαλούθησης πρέπει να έχετε ολοκληρώσει με επιτυχία τις ερωτήσεις αξιολόγησης του μαθήματος και ο τελικός μέσος όρος της βαθμολογίας του συνόλου των ενοτήτων πρέπει να είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 60%. Τις βεβαιώσεις επιτυχούς παρακολούθησης του μαθήματος θα τις παραλάβετε από το Μητρώο του ΙΕΠ μετά την ημερομηνία λήξης του μαθήματος, η οποία αναγράφεται στην παρούσα καρτέλα, κατόπιν σχετικής ανακοίνωσης στο πεδίο Νέα της πλατφόρμας iepx.


Συχνές Ερωτήσεις

Τι έκδοση περιηγητή ιστού (browser) μπορώ να χρησιμοποιήσω?

Η πλατφόρμα Open edX platform λειτουργεί καλύτερα με τις τελευταίες εκδόσεις Chrome, Firefox ή Safari, ή με τον Internet Explorer έκδοσης και πάνω.

Δείτε τη λίστα με τους υποστηριζόμενους περιηγητές για τις πιο πρόσφατες πληροφορίες.

  1. Κωδικός Μαθήματος

    Π4.5.1_Δ_ΦΑΣΗ_ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
  2. Εναρξη Μαθημάτων

  3. Λήξη Μαθημάτων